Các Thao Tác Lập Luận Trong Văn Nghị Luận

Các thao tác lập luận trong văn nghị luận là một phần nội dung kiến thức rất quan trọng của học sinh THPT. Khi nắm chắc các thao tác này sẽ giúp các em có thể viết được bài văn có những lập luận sắc bén và thuyết phục hơn. Vì vậy, trong bài viết dưới đây hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các thao tác này nhé!

Bố cục của bài văn nghị luận

Một bài văn nghị luận đầy đủ sẽ bao gồm 3 phần chính đó là:

• Phần đặt vấn đề (mở bài): Nội dung chính của phần này là giới thiệu luận điểm. Đồng thời, nêu được vấn đề cơ bản cần phải xử lý trong bài văn nghị luận.
• Phần giải quyết vấn đề (thân bài): Phần này được sử dụng với để triển khai các vấn đề. Dùng lí lẽ để dẫn chứng lập luận và thuyết phục người nghe. Hướng họ tuân theo quan điểm mà mình đã trình bày ở phần trên.
• Phần kết thúc vấn đề (kết bài): Khẳng định lại luận điểm đã nêu ở trên phần mở bài.

Bố cục bài văn nghị luận gồm bao nhiêu phần?

Phân loại văn nghị luận

Trong chương trình học của THCS và THPT có các loại văn nghị luận dưới đây:

Nghị luận xã hội

Nghị luận xã hội chính là thao tác lập luận trong văn nghị luận về các vấn đề, hiện tượng kỳ lạ ở trong đời sống xã hội. Đôi khi cũng có thể là nghị luận về các yếu tố tư tưởng, đạo lý. Hoặc là nghị luận về một yếu tố về quan điểm sống được đặt ra trong tác phẩm văn học.

Nghị luận văn học

Nghị luận văn học dùng để nghị luận về một bài thơ hoặc đoạn thơ. Bên cạnh đó là nghị luận về các tác phẩm truyện ngắn, tiểu thuyết, ca kịch,…Với hình thức nghị luận này ngoài kiến thức thì cần kỹ năng lập luận. Như vậy mới có thể hoàn thành xong tốt bài làm văn của mình.

Có các loại văn nghị luận nào?

6 thao tác lập luận trong văn nghị luận

Thao tác lập luận giải thích

Thao tác lập luận giải thích dùng lí lẽ cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng, khái niệm. Nhằm giúp người khác hiểu rõ và hiểu đúng vấn đề.

Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ được tư tưởng, đạo lí, phẩm chất. Đồng thời là quan hệ cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tâm hồn và tình cảm.

Cách giải thích: Tìm các lí lẽ để giảng giải, cắt nghĩa vấn đề đó. Đồng thời, đặt ra hệ thống câu hỏi để trả lời.

Thao tác lập luận phân tích

Đây là cách chia nhỏ các đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận để xem xét một cách toàn diện. Đặc biệt về nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối quan hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng. Bao gồm sự vật, hiện tượng và vấn đề.

Khi phân tích, cần chia, tách đối tượng thành nhiều yếu tố theo các tiêu chí, quan hệ nhất định. Quan hệ giữa các yếu tố tạo nên đối tượng, quan hệ nhân quả. Và quan hệ giữa đối tượng với các đối tượng có liên quan. Quan hệ giữa người phân tích với đối tượng được phân tích,..

Phân tích cần phải đi sâu vào từng yếu tố, từng khía cạnh. Tuy nhiên cần đặc biệt lưu ý đến quan hệ giữa chúng với nhau. Đặc chúng trong một chỉnh thể toàn vẹn và thống nhất.

Có các thao tác lập luận trong văn nghị luận nào?

Lập luận chứng minh – Thao tác lập luận trong văn nghị luận

Chứng minh là cách dùng dẫn chứng và lí lẽ để khẳng định về vấn đề đang bàn luận. Từ đó, giúp cho người nghe, người đọc tin vào điều mình đang nói.

Cách chứng minh chính là xác định vấn đề chứng minh để tìm nguồn dẫn chứng phù hợp. Dẫn chứng cần phải có sự phong phú, tiêu biểu, toàn diện sát hợp với vấn đề cần chứng minh. Bên cạnh đó, sắp xếp dẫn chứng phải logic, chặt chẽ và hợp lí.

Thao tác lập luận bình luận

Bình luận là bàn bạc, nhận xét và đánh giá về một vấn đề. Bình luận nhằm đề xuất và thuyết phục người nghe hay đọc tán đồng với nhận xét, ý kiến, đánh giá, quan điểm, bàn luận của mình. Trong việc nhìn nhận về một hiện tượng hay vấn đề trong đời sống hoặc trong văn học nghệ thuật.

Yêu cầu khi bình luận thì người bình luận phải:

• Trình bày rõ ràng, trung thực hiện tượng hay vấn đề được bình luận.
• Đề xuất và chứng tỏ được ý kiến nhận định hay đánh giá của mình là xác đáng.
• Có những lời bàn luận sâu rộng về chủ đề bình luận. Cần thể hiện rõ chủ kiến của mình.

Thao tác lập luận so sánh trong văn nghị luận

Mục đích của so sánh chính là làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối tượng khác. So sánh làm cho bài văn nghị luận rõ ràng, cụ thể, sinh động và có sức thuyết phục hơn.

Khi so sánh cần đặt các đối tượng trong cùng một bình diện. Từ đó, đánh giá cùng một tiêu chí để thấy sự giống nhau và khác nhau giữa chúng. Hơn nữa phải nêu rõ ý kiến và quan điểm của người viết và người nói.

Sơ đồ các thao tác lập luận

Thao tác lập luận bác bỏ

Bác bỏ là việc dùng lí lẽ và dẫn chứng để gạt bỏ những quan điểm, ý kiến sai lệch hoặc thiếu chính xác. Từ đó, nêu ý kiến đúng của mình để thuyết phục người nghe và người đọc.

Bạn có thể bác bỏ một luận điểm, luận cứ hoặc cách lập luận bằng cách nêu ra tác hại. Cùng với đó là chỉ ra nguyên nhân hoặc phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác của luận điểm, luận cứ và lập luận ấy. Khi bác bỏ thì cần tỏ thái độ khách quan và trung thực.

Hy vọng bài viết trên đây của đã giúp các bạn có thể biết và hiểu thêm về các thao tác lập luận trong văn nghị luận một cách chính xác nhất.