Tình Huống Truyện Là Gì? Đặc Điểm Của Tình Huống Truyện

Tóm tắt nội dung

Khái niệm tình huống truyện
Đặc điểm của tình huống truyện là gì?
Phân loại tình huống truyện là gì?
Vai trò của tình huống truyện trong tác phẩm
Phương pháp tiếp cận tình huống

Đánh giá bài viết

Một câu chuyện hấp dẫn đều được tạo nên bởi các tình huống. Tình huống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong bất kỳ câu chuyện nào. Vậy tình huống truyện là gì? Theo dõi bài viết sau để cùng tìm hiểu ngay.

Khái niệm tình huống truyện

Tình huống truyện là một hoàn cảnh riêng, cái tình thế xảy ra truyện. Đây là khoảnh khắc được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt trong truyện. Từ đó, cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và ý đồ tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ sâu sắc.

Tình huống truyện đóng vai trò vô cùng quan trọng

Đặc điểm của tình huống truyện là gì?

Tình thế đặc biệt của truyện được tạo nên bởi sự kiện. Đặc biệt có liên quan sâu sắc đến nhân vật trung tâm của truyện.
Tình thế đặc biệt đó thể hiện dụng công nghệ thuật của tác giả. Nhằm làm cho cuộc sống trong tác phẩm hiện lên đậm nét nhất. Đồng thời ý đồ tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ sắc nét nhất quán với tính cách nhân vật.

Tình huống truyện được tạo ra bởi các sự kiện

Tình huống truyện thường sẽ có vai trò gây đột biến, tạo ra các bước ngoặt. Đồng thời sự biến đổi bất ngờ trong cuộc đời trong tâm trạng của nhân vật.
Không phải loại tình huống truyện nào cũng dễ nhận ra và hiện rõ trên bề mặt của tác phẩm. Tình huống đi đôi với tâm trạng của nhân vật thường không rõ bằng tình huống hành động.

Phân loại tình huống truyện là gì?

Cách để phân chia các loại tình huống truyện không bao giờ rõ ràng. Có truyện thiên về loại tình huống truyện này nhưng có loại tình huống truyện khác. Có 3 loại tình huống truyện được các tác giả thường xuyên chú tâm xây dựng.

Có ba loại tình huống truyện phổ biến nhất

Tình huống hành động

Đây là loại sự kiện đặc biệt mà trong đó nhân vật bị đẩy tới một tình thế éo le. Ở đây, tình thế này chỉ có thể giải quyết bằng hành động. Tức là loại nhân vật chủ yếu được hiện lên bằng hệ thống hành vi và hành động của nó. Do đó, nó quyết định đến diện mạo của toàn bộ câu truyện: truyện ngắn giàu kịch tính.

Khái niệm tình huống truyện là gì?

Tình huống tâm trạng

Đây là sự kiện đặc biệt của đời sống mà ở đó nhân vật sẽ rơi vào tình thế làm nảy sinh một biến động. Tình huống này thường dẫn tới một kiểu nhân vật là con người tình cảm. Nghĩa là kiểu nhân vật được thể hiện lên chủ yếu bằng thế giới nội cảm của nó. Nhà văn tạo dựng nên hình tượng nhân vật chủ yếu bằng một hệ thống chất liệu. Đó là cảm giác, cảm xúc với các phức tạp khác nhau của chúng. Vì thế, nó quyết định đến diện mạo của toàn truyện: truyện ngắn trữ tình.

Tình huống nhận thức

Đó là sự kiện đặc biệt của đời sống mà tại đó nhân vật được đẩy tới một tình thế bất thường. Họ đối mặt với một nhận thức, bật lên một vấn đề cần phải vỡ lẽ, giác ngộ. Kiểu nhân vật cả dạng tình huống như thế này đương nhiên là nhân vật tư tưởng. Nghĩa là kiểu nhân vật được khai thác chủ yếu ở phương diện đời sống nhận thức. Chất liệu cơ bản để dệt nên nhân vật là hệ thống các quan sát, phân tích,… Trường hợp dày đặc nhất là mỗi nhân vật giống như một tư tưởng được nhân vật hóa. Diện mạo của loại truyện này cũng đương nhiên là nghiêng về triết lý.

Vai trò của tình huống truyện trong tác phẩm

Bạn đã hiểu được tình huống truyện là gì rồi đúng không? Tiếp theo chúng ta sẽ đi tìm hiểu vai trò của tình huống truyện.

Tình huống truyện truyền tải bao quát nội dung của truyện đó

Tình huống truyện có một vai trò hết sức quan trọng, được ví như cái chìa khóa vận hành cốt truyện. Tình huống truyện có các vai trò cụ thể như sau:

Từ một tình huống truyện, những sự kiện và biến cố của cốt truyện được phát triển.
Thông qua tình huống truyện, tính cách nhân vật được bộc lộ rõ nét.
Việc giải quyết các mâu thuẫn, xung đột trong tình huống truyện sẽ bộc lộ rõ tư tưởng. Đồng thời cũng sẽ bộc lộ chủ đề của tác phẩm và dụng ý nghệ thuật của tác giả.
Việc sáng tạo nên những tình huống độc đáo biểu hiện khả năng quan sát. Đồng thời cũng phải khám phá bản chất cuộc sống và bản chất con người.

Phương pháp tiếp cận tình huống

Tình huống truyện có một phương pháp tiếp cận gồm ba bước sau:

Xác định tình huống truyện là gì?

Tình huống truyện là bao hàm tóm tắt câu truyện

Đặt câu hỏi: Sự kiện nào đang bao trùm và chi phối toàn bộ thiên truyện này? Sự kiện bao trùm nào đã giúp cho tác giả dựng lên toàn bộ truyện ngắn này?…
Tổng hợp những tình tiết: Lướt qua các tình tiết chính và chính xác. Một trong những tình tiết ấy đóng vai trò bao trùm, chi phối quan xuyến toàn truyện. Chúng chỉ là các thành tố nối kết nhau để làm thành sự kiện lớn hơn. Sự kiện này sẽ bao trùm lên tất cả. Đáng chú ý nhất đó là cái tình thế bất thường nào đó mà chúng chứa đựng.
Tìm tên gọi để định danh: Đây là khâu khá là then chốt. Nếu như chưa tìm được tên thích hợp thì xem như tình huống vẫn còn nằm ngoài tầm tay.